In deze review is het doel van de auteur om een overzicht te maken van de bestaande wetenschappelijke literatuur over de effecten van antennes en telecommunicatie basisstations op de mens. Studies werden geselecteerd op basis van methodologie. Zo focusten de opgenomen studies op reële stedelijke blootstellingsomstandigheden, met basisstations voor mobiele telefonie in de buurt van appartementen. De algemene resultaten van dit onderzoek laten drie soorten effecten van antennes op de gezondheid van mensen zien: radiofrequentieziekte (ook wel bekend als elektrohypersensitiviteit of EHS ), kanker en veranderingen in biochemische parameters. Wanneer alle onderzochte studies in hun geheel worden beschouwd (n = 38), heeft 73,6% (28/38) effecten aangetoond: 73,9% (17/23) voor EHS, 76,9% (10/13) voor kanker en 75,0% (6/8) voor veranderingen in biochemische parameters.
Een eerste opmerking over dit artikel is het ontbreken van een kritische analyse van de kwaliteit van de in de review opgenomen studies. De methodologieën die werden gebruikt voor de beoordeling van de blootstelling in de opgenomen studies verschilden inderdaad immers sterk onderling, hetgeen de interpretatie van de resultaten zeer moeilijk maakt. Dit draagt er toe bij dat de conclusie van deze studie met veel voorzichtigheid moet worden beschouwd.
Er moet hierbij ook worden aangestipt dat EHS niet beschouwd wordt als een door de WHO erkende ziekte . Het is een syndroom waarbij mensen die erover klagen een hele reeks niet-specifieke symptomen (hoofdpijn, slapeloosheid, enz.) toeschrijven aan hun blootstelling aan elektromagnetische velden, bij gebrek aan een onderliggende ziekte die deze symptomen zou kunnen verklaren. Tot op heden is in blootstellingsstudies waarbij vrijwilligers in het laboratorium onder dubbelblinde, gecontroleerde omstandigheden aan elektromagnetische velden (EMV's) worden blootgesteld, geen verband gevonden tussen de door mensen gemelde symptomen en de blootstelling aan EMV’s. Het onderzoek wordt voortgezet om te proberen dit syndroom te begrijpen en het verband met EMV’s al dan niet te bevestigen. Maar ook andere hypothesen worden bestudeerd, zoals een nocebo-effect (het ontstaan of verergeren van symptomen bij een patiënt door negatieve de verwachtingen die hij/zij koestert), waarbij het de angst voor elektromagnetische velden zou zijn die de symptomen veroorzaakt. De werkzaamheden op dit gebied werden niet bekeken door Balmori. Eén van de reviews die in opdracht van de WHO wordt uitgevoerd zal gaan over niet-specifieke symptomen en zal meer achtergrondinformatie geven over EHS en blootstelling aan EMV’s.
Vroegere epidemiologische studies toonden aan dat kanker (vooral sommige specifieke types hersenkanker, meer bepaald glioom) meer voorkomt bij het veelvuldig gebruik van een mobiele telefoon, maar tot dusver is er weinig experimenteel bewijs gevonden voor het oorzakelijk verband tussen RF-blootstelling en deze soorten kanker. Het is echter ook steeds belangrijk een onderscheid te maken tussen de effecten van het gebruik van een mobiele telefoon en blootstelling aan RF-EMV, aangezien het gebruik van een mobiele telefoon nog veel andere factoren met zich meebrengt.
Veel recentere epidemiologische studies die de incidentie (dit is het relatieve aantal nieuwe gevallen van die aandoening in een bepaalde tijdsperiode) van deze kanker bestuderen, leggen niet het verband met het toenemend gebruik van mobiele telefonie. Een andere review die in opdracht van de WHO wordt uitgevoerd heeft daarom als doel om een vollediger overzicht te geven met meta-analyses (waarbij ook gekeken wordt naar de kwaliteit van deze studies) over de mogelijke link tussen kanker en blootstelling aan elektromagnetische velden.
Tenslotte kunnen biochemische parameters daarentegen een indicatie geven van gezondheidseffecten bij de mens, maar veranderingen in deze parameters moeten niet automatisch als schadelijk worden beschouwd . Een toename/afname van een biochemische parameter kan worden veroorzaakt door een andere milieufactor of gewoon deel uitmaken van de natuurlijke reactie van het lichaam, zonder dat dit leidt tot schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Onder de biochemische parameters die hier bekeken worden kunnen we de volgende citeren: de aanwezigheid van α-amylase (een belangrijk eiwit bij de vertering van koolhydraten dat verantwoordelijk zijn voor het katabolisme van zetmeel, vooral bij de afbraak van zetmeel in enkelvoudige suikers; de productie ervan door de speekselklieren neemt toe als reactie op stress, het wordt dus gebruikt als een merker van stress in studies) in het speeksel, het voorkomen van DNA schade in cellen met wisselende resultaten waarbij het soms wel en soms niet gevonden wordt, het voorkomen van bepaalde merkers voor diabetes type 2 bij studenten, fertiliteit, bloedsamenstelling, etc. De brede waaier aan parameters maakt het zeer moeilijk om een conclusie te trekken.
Veel van de studies die in deze review zijn opgenomen gebruiken zelf gerapporteerde gegevens over hun telefoongebruik om een idee te krijgen van blootstelling aan RF-EMV. Dit kan een mogelijke vertekening opleveren in de resultaten als mensen hun telefoongebruik overschatten of onderschatten. Gezien de beperkingen bij de beoordeling van de kwaliteit van de studies, met name wat betreft de beoordeling van de blootstelling, is het daarom zeer moeilijk eenduidige conclusies te trekken.
